Đồ gá là một trong những vật tư quan trọng góp phần đảm bảo tính ổn định, độ chính xác và chất lượng sản phẩm.Để đạt tối đa công năng sản xuất, bạn cần hiểu rõ về đồ gá để giúp tối ưu hoá quy trình gia công, nâng cao hiệu suất và tiết kiệm chi phí.
Đồ gá là gì?
Trong gia công cơ khí chính xác, nếu dao cụ là “thợ chính” thì đồ gá chính là “cánh tay phải đắc lực của thợ chính”. Đồ gá thường được tích hợp trên máy CNC với nhiệm vụ chính là kẹp chặt phôi và định vị chính xác phôi tại vị trí chuẩn trong suốt quá trình gia công
Nhờ đó đồ gá giúp phôi được cố định, chắc chắn không rung lắc trong khi gia công tốc độ cao như cắt gọt, khoan, phay, tiện, mài… đảm bảo chính xác, an toàn và nhanh chóng. Đối với các đơn vị sản xuất hàng loạt, sử dụng đồ gá phù hợp không chỉ đảm bảo quy trình gia công tối ưu mà còn góp phần nâng cao hiệu suất sản xuất, giảm thiểu sai số và tiết kiệm thời gian.
Cấu tạo của đồ gá
Tuỳ theo nhu cầu sử dụng, mục đích gia công và từng chi tiết, đồ gá có thể được sản xuất với cấu tạo khác nhau. Nhưng về cơ bản, sẽ có các bộ phận chính sau đây:
- Cơ cấu định vị: Đây là bộ phận giúp xác định vị trí phôi chính xác, đảm bảo phôi không bị xê dịch trong quá trình gia công.
- Cơ cấu kẹp chặt: Thực hiện nhiệm vụ giữ chặt phôi trong quá trình gia, thường kẹp chặt bằng cơ cấu thuỷ lực, khí nén hoặc bulong… giúp chi tiết không bị biến dạng trong quá trình gia công.
- Phần thân: Đây là nơi liên kết và gắn các chi tiết lại với nhau, thường được làm từ vật liệu thép cứng với khả năng chịu tải nặng.
- Cơ cấu dẫn hướng và so dao: Giúp dẫn hướng dao cụ di chuyển theo đúng hướng cắt gọt mong muốn, đảm bảo độ chính xác của chi tiết.
- Cơ cấu quay, trượt hoặc nâng hạ: Được tích hợp trên đồ gá nhằm tạo sự linh hoạt khi tháo gỡ hoặc gá đặt lại phôi.
Bên cạnh đó, hiện nay còn có một số dòng đồ gá hiện đại được cải tiến nâng cấp, tích hợp thêm hệ thống thuỷ lực, khí nén, hệ thống cảm biến… giúp tối ưu quy trình sản xuất.
XEM THÊM: Tìm hiểu các loại dao phay lăn răng phổ biến nhất hiện nay
Công dụng chính của đồ gá (Jig)
Sử dụng đồ gá đem lại nhiều lợi ích cho gia công cơ khí chính xác. Có thể kể đến các công dụng chính như:
- Định vị chính xác: Đồ gá giúp cố định phôi vào đúng vị trí trên máy CNC, giảm thiểu sai số về vị trí, từ đó giúp phôi được gia công đúng kích thước và hình dạng như mong muốn.
- Kẹp chặt an toàn: Các thao tác gia công như phay, khoan, tiện… thường sử dụng lực cắt rất lớn, dễ khiến phôi bị rung lắc mạnh và lệch khỏi vị trí ban đầu. Sử dụng đồ gá sẽ giúp giữ cho phôi cố định, dao cụ cắt gọt ổn định, đảm bảo chất lượng sản phẩm và sự an toàn cho người vận hành lẫn máy CNC.
- Nâng cao hiệu suất gia công: Sử dụng đồ gá giúp rút ngắn thời gian gá đặt phôi, giảm thao tác thủ công lặp lại → năng suất cao hơn.
- Đảm bảo độ chính xác và độ chính xác lặp lại: Khi sử dụng đồ gá, việc sản xuất hàng loạt được tối ưu hơn, cả về chất lượng lẫn độ chính xác đồng đều.
- Tối ưu nguồn nhân lực: Người vận hành máy CNC có sử dụng đồ gá, dù không có quá nhiều kinh nghiệm vẫn có thể dễ dàng thao tác, tối ưu quy trình sản xuất mà không cần quá nhiều thao tác chuyên môn,
- Tự động hóa sản xuất: Sản xuất CNC hiện đại đòi hỏi việc tối ưu hoá dây chuyền hiện đại ngày càng cao. Do đó, việc sử dụng thiết bị đồ gá phù hợp giúp dây chuyền sản xuất vận hành tự động, ổn định, tối ưu.
Tổng hợp các loại đồ gá Jig phổ biến nhất hiện nay
Trong lĩnh vực gia công cơ khí chính xác, có rất nhiều loại đồ gá khác nhau được phân loại theo các tiêu chí như nhu cầu gia công, phương pháp điều khiển, từng model máy…
Dưới đây là một số dòng phổ biến như:
- Dòng đồ gá khoan: Thường dùng cho các thao tác gia công khoan, doa, taro lỗ. Với thiết kế tối ưu ống lót dẫn hướng cho phép mũi khoan gia công chính xác, giảm sai số hiệu quả.
- Dòng đồ gá phay: Thường tích hợp trên máy phay CNC để cố định phôi chắc chắn, đảm bảo máy gia công chính xác các chi tiết cần phay rãnh, phẳng, bậc… Tuỳ nhu cầu gia công có thể chọn sử dụng các dòng phù hợp như đồ gá phay tổ hợp hoặc đồ gá phay chuyên dụng.
- Đồ gá tiện: Thường dùng trên máy tiện CNC, giúp giữ phôi để gia công các chi tiết côn, trụ, ren… Một số dòng đồ gá tiện phổ biến như đầu kẹp collet, mâm cặp…
- Đồ gá mài: Thường được sử dụng trên máy mài để đảm bảo độ chính xác cao. Đặc biệt lý tưởng dùng cho các chi tiết đòi hỏi độ mịn bề mặt cao trong các lĩnh vực gia công cơ khí chính xác.
- Đồ gá hàn: Thường dùng để giữ các chi tiết kim loại ở đúng vị trí để hàn, ứng dụng linh hoạt trong các lĩnh vực sản xuất ô tô, xe máy, kết cấu thép…
- Các dòng đồ gá khác: như đồ gá lắp ráp, đồ gá dùng để kiểm tra hình dạng, kích thước và vị trí chi tiết, đồ gá tích hợp hệ thống thuỷ lực, khí nén, cảm biến…
ĐỪNG BỎ QUA: Top 10 loại đồ gá CNC được sử dụng phổ biến nhất hiện nay
Hướng dẫn sử dụng đồ gá Jig hiệu quả
Để khai thác tối đa hiệu quả của đồ gá trong gia công cơ khí chính xác, người vận hành cần thực hiện các bước sau đây:
- Kiểm tra trước khi sử dụng đồ gá, bao gồm các tiêu chí như tình trạng chất lượng đồ gá, lắp đặt đúng vị trí, bộ phận kẹp…
- Sử dụng từng dòng đồ gá đúng mục đích và có tải trọng phù hợp với từng chi tiết
- Tuân thủ các tiêu chuẩn về an toàn lao động, bảo trì bảo dưỡng đồ gá Jig luôn trong trạng thái ổn định để duy trì khả năng hoạt động trơn tru, bền bỉ.
Hy vọng những thông tin trên đã giúp quý bạn đọc đã nắm được những kiến thức cơ bản về khái niệm đồ gá và đưa ra sự lựa chọn phù hợp để tối ưu dây chuyền sản xuất tại xưởng. Nếu cần hỗ trợ các vấn đề liên quan hoặc cần tư vấn máy CNC Taikan, hãy liên hệ ngay cho chúng tôi nhé!
- Trụ Sở Chính: 451 Lý Thường Kiệt, Phường Tân Hoà, TP. HCM
- Chi nhánh TLT – Hồ Chí Minh: 197 Võ Văn Bích, Xã Phú Hòa Đông, TP. HCM
- Chi Nhánh TLT – Hà Nội: Km6 Võ Văn Kiệt, Xã Phúc Thịnh, Thủ đô Hà Nội
- Chi nhánh TLT – Bắc Ninh: Đ. Lê Thái Tổ, Phường Võ Cường, Tỉnh Bắc Ninh (Kế bên Honda, đối diện Toyota)
- Hotline: 1900.98.99.06
